Brüksel – 28 Mayıs 2025
Avrupa Birliği (AB) Konseyi, Suriye’ye yönelik yaklaşık 13 yıldır uygulanan ekonomik yaptırımların tamamını kaldırma kararı aldı. 28 Mayıs’ta Konsey tarafından yasal düzenlemeler resmen onaylanırken, kararın AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Bu adım, 20 Mayıs’ta yapılan AB Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda alınan siyasi mutabakatın ardından geldi. Uzmanlar bu kararı, Suriye krizinde AB’nin daha yapıcı ve pragmatik bir diplomasiye yönelmesinin sinyali olarak değerlendiriyor.
📌 24 Kuruluş Yaptırım Listesinden Çıkarıldı
AB’nin resmi açıklamasında, “fonların ve ekonomik kaynakların dondurulmasına tabi olanlar listesi”nden 24 kuruluşun çıkarıldığı belirtildi. Bu kuruluşlar arasında şunlar yer alıyor:
• Suriye Merkez Bankası
• Petrol üretimi ve rafinasyonu alanında faaliyet gösteren enerji şirketleri
• Pamuk üretimi ve tekstil sanayisindeki firmalar
• Telekomünikasyon ve dijital altyapı sağlayıcıları
• Suriye’ye bağlı medya kuruluşları
Bu adım, ülkenin ekonomik toparlanması, altyapı yeniden inşası ve iç piyasanın canlandırılması yönündeki çabaları için kritik bir eşik olarak görülüyor.
💬 AB’den Siyasi Geçiş Sürecine Açık Destek
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, kararın ardından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Bu karar, AB’nin Suriye’nin toparlanmasını ve tüm Suriyelilerin isteklerini yerine getiren bir siyasi geçişi gerçekten desteklemesi için, bu tarihi zamanda atılması gereken doğru adımdır. AB, son 14 yıldır Suriye halkının yanında oldu ve bunu yapmaya devam edecektir.”
Bu açıklama, AB’nin sadece ekonomik değil, aynı zamanda politik çözüm ve toplumsal barış yönünde bir irade ortaya koyduğunu gösteriyor.
🛑 Esad Rejimiyle Bağlantılı Yaptırımlar Devam Ediyor
AB’nin yeni düzenlemesi, Beşar Esad rejimiyle doğrudan bağlantılı kişi ve kuruluşlara yönelik mevcut yaptırımları ise kapsam dışı bırakıyor. Bu yaptırımların süresi 1 Haziran 2026’ya kadar uzatıldı.
AB kaynakları, bu kararın “Suriye’de işlenen savaş suçlarının ve insan hakları ihlallerinin cezasız kalmaması gerektiği” anlayışına dayandığını belirtiyor. Böylece AB, bir yandan ekonomik normalleşmeye katkı sunarken, diğer yandan rejimle ilgili hesap verebilirlik mekanizmalarını devrede tutmayı sürdürüyor.
⚖ Yeni Yaptırımlar da Geldi
AB, Suriye’de Mart 2025’te kıyı bölgesinde yaşanan mezhepsel şiddet olaylarıyla bağlantılı olarak iki kişi ve üç kuruluşa yeni yaptırımlar uygulama kararı aldı. Bu kişi ve kuruluşlar, ciddi insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor.
Bu gelişme, AB’nin insan hakları ihlallerine karşı “sıfır tolerans” politikası izlemeye devam ettiğini gösteriyor.
🔍 Arka Plan: Yaptırımlar Neden Uygulanmıştı?
AB, Suriye rejiminin 2011 yılında başlayan halk ayaklanmasına yönelik sert ve kanlı müdahalesi sonrası, 2011’in ortalarından itibaren kademeli olarak yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Bu yaptırımların başlıca gerekçeleri şunlardı:
• Sivillere yönelik kitlesel katliamlar
• Kimyasal silah kullanımı iddiaları
• Demokrasi ve hukuk devleti ihlalleri
• Siyasi muhaliflerin sistematik olarak bastırılması
Bu çerçevede, yüzlerce kişi ve kuruluşa seyahat yasağı, malvarlığı dondurma ve ticari kısıtlamalar getirilmişti.
🌍 Uluslararası Tepkiler ve Beklentiler
AB’nin bu kararı, uluslararası arenada yankı uyandırdı. Özellikle Rusya, Çin ve İran gibi ülkeler, uzun süredir Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması yönünde çağrılarda bulunuyordu. Şimdi gözler, ABD’nin tavrında: Washington’un benzer bir yumuşama sinyali verip vermeyeceği merakla bekleniyor.
Ayrıca, Avrupa’daki bazı insani yardım kuruluşları, bu kararın Suriye’deki yardım operasyonlarını kolaylaştıracağını savunuyor. Ancak insan hakları savunucuları, “rejimin ödüllendirilmemesi gerektiği” uyarısında bulunarak temkinli iyimserlik vurgusu yapıyor.
🔚 Değerlendirme: Yeni Bir Dönemin Kapısı mı Aralanıyor?
Bu gelişme, Suriye açısından yalnızca ekonomik değil, diplomatik ve siyasi bir dönüm noktası olabilir. Uluslararası sistemde uzun süredir izole edilmiş olan Şam yönetimi, bölgesel ve küresel düzlemde yeniden meşruiyet arayışına girmiş durumda.
AB’nin attığı bu adım, hem ekonomik toparlanma, hem de siyasi normalleşme açısından umut verici bir sinyal olarak değerlendiriliyor. Ancak bu sürecin başarıya ulaşması, Suriye yönetiminin atacağı adımlara ve uluslararası toplumla kurulacak yeni ilişki biçimlerine bağlı olacak.
Haber: Mehmet Açık– Avrupa Masası
Kaynak: AB Konseyi Resmi Açıklamaları, BloombergHT, Reuters
