GHA – Güncel Haber Ajansı | Ekonomi Servisi | Ankara
Güncel Haber Ajansı (GHA) Ekonomi Servisi Müdürü Erhan Arslan, Türkiye’nin mevcut ekonomik yapısına ve uygulanan politikaların etkilerine dair kapsamlı bir değerlendirme yaptı. Son dönemde izlenen yüksek faiz, sıkı para politikası ve vergi yükünü artırmaya dayalı ekonomi modelinin, yatırımı, üretimi ve istihdamı tehdit ettiğini belirten Arslan, “Bu model bizi sağlıklı bir ekonomiye taşımaktan çok, sistemi zorlayan bir kısır döngüye sürüklüyor” dedi.
“Yüksek faizle kur baskılanıyor ama ekonomi daralıyor”
Arslan, politika faizlerinin artırılmasıyla döviz kurunun kontrol altında tutulmaya çalışıldığını; ancak bu yaklaşımın yatırım ve iç talebi daraltarak ekonomiyi soğuttuğunu ifade etti.
“Yüksek faiz politikasıyla tüketim baskılanmakta, özel sektör yatırımdan kaçınmakta, borçlanma maliyetleri katlanmakta. Neticede çarklar yavaşlıyor, iş gücü azalıyor, üretici kaybediyor.”
“Vergi politikasıyla iş dünyası nefes alamıyor”
Yüksek enflasyonun yükünü dengelemek amacıyla artırılan dolaylı ve doğrudan vergilerin, zaten daralan iş hacmiyle mücadele eden şirketleri zora soktuğunu belirten Arslan:
“Vergi tahsilatını artırmak adına, üretici ve yatırımcı sınıfı daha da sıkıştırılıyor. Oysa bu kesim, ekonominin taşıyıcı kolonu. Onları üretimden soğutmak, uzun vadede devletin de vergi gelirlerini tehdit eder hale gelir.”
“Finansmana erişim bitti, üretim dışa kayıyor”
Arslan’a göre mevcut sıkı para politikası nedeniyle KOBİ’ler başta olmak üzere işletmeler finansmana erişemez hale geldi. Bankaların kredi musluklarını kısması, piyasadaki sermaye döngüsünü zayıflattı.
“İş insanları bugün başka ülkelerdeki yatırım ortamlarını araştırıyor. Üretim tesisleri Romanya, Sırbistan, Fas gibi daha düşük maliyetli ülkelere kayıyor. Türkiye üretim üssü olma avantajını kaybediyor. Bu süreç geri döndürülemez bir noktaya taşınmadan politikaların yeniden ele alınması şart.”
“Bu bir eleştiri değil, uyarıdır”
Erhan Arslan, açıklamalarının hükümete ya da ekonomi yönetimine karşı bir eleştiri olarak değil, “uyarı ve yapıcı bir iç muhasebe” olarak okunması gerektiğini vurguladı.
“Gerçeklerle yüzleşmeden çözüm üretilemez. Sürdürülebilir ekonomi, yatırımcının nefes alabildiği, üreticinin büyümeye cesaret ettiği, tüketicinin alım gücünü koruyabildiği bir düzendir. Şu anda bu dengelerin hiçbiri sağlıklı işlemiyor.”
“Maliyet enflasyonu, en büyük tehdit”
Arslan’ın altını çizdiği bir diğer nokta ise maliyet enflasyonu. Üretim girdilerine gelen zamlar, dövizle ithal edilen ham madde maliyetleri ve finansman yükü, üretici fiyatlarını baskı altına alıyor. Ancak tüketicinin alım gücü zayıf olduğu için fiyatlar pazarda karşılık bulamıyor.
“Fiyatlar artıyor, ama kimse alamıyor. Bu kısır döngü, arz-talep dengesini çökertiyor. Bir taraftan stoklar birikiyor, diğer yandan üretim yavaşlıyor. İşte bu, durgunluk içinde enflasyonla mücadele edilen bir ‘stagflasyon’ senaryosunun ilk adımlarıdır.”
“Ekonomi, gerçeklerden beslenir; iyimserlikten değil”
Erhan Arslan açıklamasının sonunda, politikaların yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini şu sözlerle özetledi:
“Ekonomi, sadece olumlu mesajlarla yürümez. Gerçeklerle yüzleşmek, karar verici mekanizmaların en temel görevidir. Ülke olarak üretimi, yatırımı ve istihdamı önceleyen, aynı zamanda finansa erişimi kolaylaştıran bir yapıya yeniden geçmek zorundayız. Aksi halde kırılganlık artar, sistem sürdürülemez hale gelir.”
Arslan’ın değerlendirmesi, özellikle iş dünyasında ve iktisat çevrelerinde yankı bulurken, piyasalarda da yeni bir politika değişikliği beklentisinin güçlenmesine neden oldu.
Hazırlayan: GHA – Güncel Haber Ajansı
Yazan: GHA Ekonomi Servisi Müdürü Erhan Arslan
Kaynak: GHA Ekonomi Masası, Reel Sektör Temsilcileri, Finansal Kurumlar Raporları
