Dünya genelinde temiz enerjiye geçiş çabalarına rağmen, 2024 yılında kömür tüketimi tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Yeni yayımlanan “İklim Eylem Durumu 2024” raporu, bu artışın küresel ısınmayı kontrol altında tutma hedeflerini tehdit ettiğini ortaya koydu.
Rapor, elektrik üretiminde yenilenebilir enerjinin payının arttığını ancak küresel elektrik talebindeki genel artışın, kömür kullanımındaki düşüşü dengelediğini ve toplam kömür tüketiminin rekor kırmasına yol açtığını belirtiyor.
“Doğru yoldayız ama yeterince hızlı değiliz”
Raporu hazırlayan Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) araştırmacısı Clea Schumer, iklim politikalarındaki ilerlemenin hızına dikkat çekti:
“Büyük ölçüde doğru şeyleri yaptığımıza şüphe yok. Ancak yeterince hızlı hareket etmiyoruz. Üst üste beşinci raporumuzda kömürün aşamalı olarak kaldırılma çabalarının rayından çıktığını görüyoruz.”
Schumer’e göre, iklim kriziyle mücadelede en büyük engel hâlâ fosil yakıtlara dayalı enerji sistemi.
Net sıfır hedefi tehlikede
Paris İklim Anlaşması’na göre dünya ülkeleri, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerinde sınırlamak için 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşmayı taahhüt etmişti.
Ancak rapor, mevcut gidişatla bu hedefin neredeyse imkânsız hâle geldiğini ortaya koyuyor.
Kömüre dayalı enerji üretiminin sürmesi, yalnızca karbon salımını artırmakla kalmıyor; aynı zamanda enerji dönüşümünü yavaşlatan zincirleme bir etki yaratıyor.
Schumer, bu durumu şöyle özetledi:
“Fosil yakıtlara dayanan enerji sistemi, zincirleme etkiler yaratıyor. Mesaj çok açık: Eğer kömür kullanımı rekor kırmaya devam ederse, ısınmayı 1,5 santigrat dereceyle sınırlayamayacağız.”
Küresel tablo karamsar
Rapor, ülkelerin emisyon azaltma hedeflerinde belirgin şekilde geride kaldığını, sera gazı salımlarının ise azalma hızının beklenenden çok daha düşük olduğunu vurguluyor.
Birçok ülke yenilenebilir enerjiye yatırım yapmasına rağmen, özellikle Asya ve Afrika’daki hızla artan enerji talebi, kömürün hâlâ “geçici çözüm” olarak görülmesine yol açıyor.
Sonuç: Temiz enerji hızlanmalı
Uzmanlar, iklim krizinin etkilerinin her geçen yıl daha görünür hâle geldiğini belirtiyor. Küresel sıcaklık rekorları, aşırı hava olayları ve kuraklıklar, fosil yakıtlara bağımlılığın acilen azaltılması gerektiğini bir kez daha gösteriyor.
WRI raporu, hükümetlere şu çağrıyı yapıyor:
“Kömürü aşamalı olarak devre dışı bırakmak, sadece bir çevre meselesi değil; ekonomik, sosyal ve güvenlik açısından da bir zorunluluktur.”
