Nil Öz – Özel Haber Dosyası
Azerbaycan Milli Eğitim Bakanlığı’nın yeni müfredat düzenlemesinde, ortaöğretim tarih ders kitaplarında yer alan “Turan Haritası” dikkat çekti. Haritada; Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Macaristan ve Balkanlar’ın bir kısmı tarihî “Türküstan” coğrafyasının bir parçası olarak işaretlendi.
Bu gelişme, Türk dünyasında kültürel birlik ve ortak gelecek vizyonunu yeniden gündeme taşıdı. En güçlü desteklerden biri ise Uluslararası Turan Kızılelma Teşkilatı Genel Başkanı Mehmet Açık’tan geldi. Açık, konuyu yalnızca bir “harita” olarak değil, “geleceğin yol haritası” olarak tanımladı.
Mehmet Açık: “Bu bir kültür ve birlik projesidir”
Uluslararası Turan Kızılelma Teşkilatı Genel Başkanı Mehmet Açık, bazı batılı basın organlarının “milliyetçi genişleme” şeklindeki yorumlarına karşı şu yanıtı verdi:
“Turan ideali, toprak kazanma veya sınır değiştirme projesi değildir. Bu, dilde, kültürde, tarihte ve gönülde birlik idealidir. Kardeş ülkeler arasında eğitim, ticaret, bilim, teknoloji ve kültür alanlarında köprüler kurmaktır. Haritanın ders kitaplarında yer alması, bu köprülerin ilk taşıdır.”
Açık, haritanın genç nesillere “biz kimiz, nereden geliyoruz, nereye gidiyoruz” sorularını hatırlatacağını belirtti.
Turan fikrinin kökeni
Turan düşüncesi, tarih sahnesinde yalnızca bir siyasal hedef değil, aynı zamanda bir kültürel ve ruhsal birlik idealidir.
• Orhun Yazıtları’nda Türk boylarının bir araya gelmesinin önemi vurgulanmıştır.
• Dede Korkut Hikâyeleri, farklı Türk topluluklarının ortak kültür kodlarını taşır.
• 20. yüzyılda Ziya Gökalp, “Vatan ne Türkiye’dir Türklere, ne Türkistan / Vatan büyük ve müebbet bir ülkedir: Turan” dizeleriyle bu ideali edebiyatın merkezine taşımıştır.
Bugün Azerbaycan’ın bu mirası ders kitaplarında işlemesi, fikrin akademik ve kültürel zeminde yeniden güç kazanması anlamına geliyor.
Sosyal medyada geniş yankı
Haritanın kitaplarda yer aldığına dair görseller, sosyal medyada binlerce kez paylaşıldı. Türkiye’den Orta Asya’ya kadar pek çok kullanıcı, bunu “Türk dünyasında eğitim temelli bir uyanış” olarak yorumladı. Bazı paylaşımlar Abdurrahim Karakoç’un “Bu hududu kimler çizmiş gönlüme? Dar geliyor gardaşım” dizeleri eşliğinde yapıldı.
Bakü’de dev zirve hazırlığı
Uluslararası Turan Kızılelma Teşkilatı, önümüzdeki aylarda Bakü’de “Türk Dünyasında Ortak Eğitim Müfredatı” başlıklı bir uluslararası çalıştay düzenleyecek.
Katılımcılar:
• Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Macaristan, KKTC eğitim bakanlıkları temsilcileri
• Türk dili ve tarihi üzerine çalışan akademisyenler
• Sivil toplum kuruluşları ve gençlik platformları
Çalıştayda ortak tarih, coğrafya ve kültür derslerinin müfredatlarda nasıl yer alabileceği tartışılacak.
Analiz: Eğitim yoluyla stratejik birlik
Azerbaycan’daki bu adım, yalnızca kültürel değil, jeopolitik bir strateji olarak da okunuyor. Eğitim müfredatına entegre edilen “Turan Haritası” şu etkileri yaratabilir:
1. Ortak Kimlik Bilinci: Gelecek nesillerde güçlü bir Türk dünyası aidiyeti oluşur.
2. Ekonomik İşbirliği Zemini: Ortak kültür, ticari ve teknolojik entegrasyonu kolaylaştırır.
3. Uluslararası Dengeler: Türk dünyası, bölgesel ve küresel güç dengelerinde daha görünür hale gelir.
Sonuç:
Azerbaycan’ın ders kitaplarına Turan Haritası’nı koyması, yalnızca bir müfredat değişikliği değil, Türk dünyasının geleceğine dair sessiz ama derin bir deklarasyon olarak okunuyor. Bu adımın, diğer Türk devletlerinde de benzer uygulamaları tetiklemesi bekleniyor.
