2025 yılı, Türkiye’de basın özgürlüğü tartışmalarının en yoğun yaşandığı dönemlerden biri oldu. Yılın ilk sekiz ayında çok sayıda gazeteci, köşe yazarı, internet yayıncısı ve sosyal medya içerik üreticisi hakkında soruşturmalar açıldı, bazıları tutuklandı. Bu davalar arasında en dikkat çekici olanı, gazeteci Fatih Altaylı hakkında yürütülen süreç oldu.
Fatih Altaylı Soruşturmaları
• İlk Adım: 20 Haziran 2025’te sosyal medya hesaplarından paylaştığı video nedeniyle “Cumhurbaşkanını tehdit” suçlamasıyla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından re’sen soruşturma başlatıldı.
• Tutuklama: Soruşturma kapsamında Altaylı tutuklandı.
• YouTube Kararı: İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği, milli güvenlik ve kamu düzeninin bozulması tehlikesi gerekçesiyle Altaylı’nın YouTube kanalına erişim engeli getirdi ve içeriklerin yayından kaldırılmasına hükmetti.
• İkinci Soruşturma: 5 Ağustos 2025’te yayınlanan video nedeniyle TCK 217/A maddesi kapsamında “yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçlamasıyla 1 yıldan 3 yıla kadar hapis istemiyle yeni bir soruşturma başlatıldı.
TCK 217/A Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 217/A maddesi, “kamu barışını bozmaya elverişli şekilde, ülkenin güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bilgiyi alenen yayma” eylemini suç sayıyor. Cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
Bu madde 2022’de yürürlüğe girdiğinden beri çok sayıda gazeteci ve sosyal medya kullanıcısına karşı kullanıldı.
2025’te Benzer Basın Davaları
1. Ayşe Yıldırım Davası – Bağımsız haber sitesinde yayımlanan “belediye yolsuzluğu” haberi sonrası “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla yargı süreci.
2. Murat Güngör Tutuklaması – 6 Şubat depremleriyle ilgili sosyal medyada yaptığı paylaşım nedeniyle “yanıltıcı bilgi yayma” suçlaması.
3. Kanal 24 YouTube Kapatma Kararı – Savcılık talebiyle “milli güvenlik” gerekçesiyle erişim engeli.
4. Ekonomi Gazetecileri Soruşturmaları – Döviz kuru ve enflasyon haberleri sonrası “piyasa manipülasyonu” iddiasıyla açılan davalar.
Uluslararası Endekslerde Türkiye
• Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) 2025 Endeksi: Türkiye, 180 ülke içinde 158. sırada yer aldı.
• Avrupa Konseyi Raporu: 2025’in ilk yarısında Türkiye’de 42 gazeteci hakkında soruşturma açıldığı, 18’inin tutuklu olduğu belirtildi.
Uzman Görüşleri
• Prof. Dr. Leyla Demir (Medya Hukuku):
“TCK 217/A maddesi özellikle ifade özgürlüğü tartışmalarının merkezinde. Tanımı geniş olduğu için eleştirel yorumlar bile ‘yanıltıcı bilgi’ kapsamına alınabiliyor.”
• Basın Konseyi Temsilcisi:
“2025’te artan erişim engeli ve içerik kaldırma kararları, dijital medyanın da geleneksel basın kadar baskı altında olduğunu gösteriyor.”
Toplumsal Tepkiler
Altaylı davası ve benzer süreçler sosyal medyada geniş yankı uyandırdı.
• Destek verenler: “Basın özgürlüğü demek sınırsız yalan hakkı demek değil, yargı görevini yapıyor.”
• Eleştirenler: “Eleştiri hakkı cezalandırılıyor, gazeteciler hedef alınıyor.”
Sonuç
2025’in basın özgürlüğü karnesi, Türkiye’nin uluslararası sıralamalardaki yerini daha da tartışmalı hale getirdi. Fatih Altaylı davası, yalnızca bir gazeteciye yönelik hukuki süreç değil; aynı zamanda ifade özgürlüğünün sınırlarının nerede çizildiği tartışmasının da merkezinde yer alıyor.
