Mehmet Açık
Türkiye’de kira artışları ve barınma sorunları artık sadece bireysel bir kavga değil, sistemik bir kriz hâline geldi. Sokakta kiracıyla ev sahibi karşı karşıya gelirken, asıl sorumlu devlet politikalarının ihmali ve konut piyasasındaki denetimsizlik.
Güncel Verilerle Kira Krizi
• TÜİK’in Temmuz 2025 verilerine göre konut kira fiyatları yıllık ortalama %145 arttı.
• İstanbul’da bir dairenin ortalama kira bedeli 25 bin TL’ye yaklaşırken, ortalama gelir 12 bin TL civarında.
• Kiracıların yaklaşık %60’ı kira yükünü karşılamakta zorlanıyor, birçok aile gelirin yarısından fazlasını kiraya veriyor.
Sokaktaki Gerçekler
Ankara’da bir kiracı, ev sahibinin izni olmadan kapıyı kilitlediğini ve suyu kestiğini anlatıyor:
“Mahkemeye başvurdum, aylarca bekleyeceğiz. Evim elimden gidecek, ne yapacağımı bilmiyorum.”
İstanbul’da ise bir ev sahibi:
“Evimin kirası sadece 6 bin TL iken, çevrede 15 bin TL kira isteniyor. Benim gelirim eriyor, kiracım çıkmak istemiyor. Kanun tek taraflı koruyor gibi.”
Bu örnekler, sokakta yaşanan çatışmanın yansıması. Mahkeme süreci uzadıkça, tarafların mağduriyeti derinleşiyor.
Yasa ve Politikaların Rolü
Türk Borçlar Kanunu, kiracıyı koruyor, kira artışlarını TÜFE ile sınırlıyor. Ancak uygulamada uzun süren davalar ve denetimsizlik, hukukun kağıt üzerinde kaldığını gösteriyor.
• Sosyal konut projelerinin yetersizliği
• Boş ve kayıt dışı konutların denetlenmemesi
• Arsa ve kira spekülasyonlarının kontrolsüzlüğü
tüm bu sorunu besliyor.
Çözüm Önerileri
Uzmanlar, sorunun yalnızca hukuki değil, sosyal ve ekonomik olduğunu vurguluyor:
• Sosyal konut üretimi acilen artırılmalı.
• Boş konutlar kayıt altına alınmalı ve piyasa spekülasyonu engellenmeli.
• Kira denetimi etkili uygulanmalı; mahkeme süreçleri hızlandırılmalı.
• Taraflar arasında arabuluculuk mekanizmaları güçlendirilmeli.
Sonuç
Kiracı ve ev sahibi birbirini suçlamakla meşgul. Oysa asıl suçlu, yıllardır konut politikalarını görmezden gelen devlet. Sokakta gerilim yükseliyor, mahkeme koridorları doluyor. Ve milyonlarca vatandaş, kira krizinin gölgesinde barınma mücadelesi veriyor.
Barınma hakkı temel bir insan hakkıdır. Yasalar ve mahkemeler tek başına yeterli değil; devletin aktif müdahalesi, sosyal adaletin ve konut hakkının uygulanması şarttır. Aksi hâlde, kiracıyla ev sahibini karşı karşıya getiren kriz her geçen gün derinleşmeye devam edecek.
