Orman yangınları, sadece doğal yaşamı değil, iklimi ve ekonomik dengeleri de etkiliyor. Yangın sonrası yapılacak çalışmaların bilimsel planlama ve teknik bilgiye dayalı olması gerektiğini vurgulayan Dema Genel Başkanı Mehmet Açık, yanlış müdahalelerin yıllarca süren emeği boşa çıkarabileceğini belirtti. Açık, özellikle son yıllarda orman yangınlarının sıklığının arttığını, bu nedenle yanan alanların hızlı ve doğru şekilde rehabilite edilmesinin büyük önem taşıdığını söyledi.
1. Etüt ve Planlama
Yangın sonrası ilk adım, alanın detaylı bir şekilde etüt edilmesi oluyor. Bu süreçte orman tipi, toprak yapısı, iklim koşulları ve mevcut tohum stoku gibi kriterler dikkate alınıyor.
Mehmet Açık, “Her bölgenin ekolojik yapısı farklıdır. Yanlış zamanda veya hatalı yöntemle yapılan ağaçlandırma, yıllarca süren emeği boşa çıkarır” ifadelerini kullandı.
2. Doğanın Kendi Gücünü Kullanmak
Kızılçam ormanlarında, toprakta yeterli tohum bulunuyorsa doğal gençleştirme yöntemi uygulanıyor. Bu yöntemde:
• Yanmış ağaçlar temizleniyor, dallar toprağa seriliyor ve hafif toprak işlemesi yapılıyor.
• İlk yağmurdan sonra, toprakta bulunan tohumlar filizleniyor ve binlerce fidan kendiliğinden sürgün veriyor.
Makilik alanlarda ise köklerden sürgün verme yöntemiyle doğa kendi onarımını başlatıyor. Açık, bu yöntemle hem maliyetin düştüğünü hem de ekosistemin doğal dengesi korunmuş olduğunu vurguladı.
3. Fidan Dikimi
Doğal gençleştirme yeterli değilse veya tohum stoku yetersizse, yerel türlerden üretilmiş fidanlarla ağaçlandırma yapılıyor. Açık, “Hedefimiz, yangın sonrası alanları en hızlı şekilde yeniden ormana kavuşturmak” dedi.
4. Yerel Tür Seçimi
Her fidan her bölgede yetişmez. Bu nedenle bölgenin iklimine, toprağına ve rakımına uygun fidanlar seçiliyor. Bu yaklaşım sayesinde:
• Sulama ve bakım ihtiyacı azalıyor.
• Orman uzun ömürlü oluyor.
Örnek olarak, Antalya’da yetişen bir fidanı İzmir’de dikmenin başarı oranını düşürdüğünü belirten Açık, her bölgede kendi koşullarına uygun fidanların yetiştirildiği fidanlıkların önemine dikkat çekti.
5. Yangına Dirençli Türler
Ağaçlandırma planlarında, ekolojik yapıya uygun, yangına dayanıklı ve dirençli türler öncelikli olarak kullanılıyor. Açık, “Yangına dirençli türler, hem ormanın sürdürülebilirliği hem de ekosistem hizmetlerinin devamı açısından kritik öneme sahiptir” dedi.
Gelir Getirici Türler
Zeytin, badem, ceviz gibi türler tek başına orman oluşturamıyor. Bu türler, sulama ve bakım gerektirdiği için erozyon önleme ve oksijen üretimi gibi ekosistem hizmetleri sınırlı kalıyor. Ancak gelir getirici türler, orman köylerinin ekonomisine destek sağlamak amacıyla belirlenen özel alanlarda dikiliyor.
Yasal Çerçeve
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 169. maddesi uyarınca, yanan orman alanları yeniden ağaçlandırılır ve başka amaçla kullanılamaz. Açık, “Yanan her alan bizim sorumluluğumuzdadır. Bilimsel ve teknik bilgiyle çalışarak hem doğayı koruyor hem de gelecek nesillere sağlıklı ormanlar bırakıyoruz” ifadelerini kullandı.
Geleceğe Yatırım
Dema olarak 186 yıllık tecrübeye sahip olduklarını hatırlatan Açık, orman mühendislerinin bilgi birikimiyle yanan alanların en verimli şekilde yeniden ormanlaştırılacağını söyledi. “Her fidan, geleceğe yapılan bir yatırımdır. Bizim görevimiz, bu yatırımı doğru şekilde korumak ve geliştirmektir” dedi.
