Mehmet AÇIK | GHA – Köşe Yazısı
Orta Doğu, tarih boyunca krizlerle, savaşlarla ve yıkımlarla anıldı. Ancak bugün, bölgeye dair umut taşıyan başlıklardan biri Türkiye ile Irak arasında şekillenen çok boyutlu stratejik ortaklık. Bu ilişki, sadece iki ülkenin geçmişine değil, aynı zamanda bölgenin geleceğine ışık tutabilecek bir çerçeve sunuyor.
Irak’ın Dönüşen Devlet Aklı
Irak uzun süre dış müdahalelerin ve iç istikrarsızlığın pençesinde kıvrandı. Ancak özellikle 2021 seçimleri sonrası göreve gelen Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile birlikte yeni bir devlet aklının inşa edildiğini görüyoruz. Irak artık yalnızca kriz yöneten değil, politikalarını belirleyen, uygulayan ve bölgesel denge kuran bir aktör olmaya aday.
Bu yeni yönelimde güvenliğin yeniden tanımlanması, dış politikanın çeşitlendirilmesi ve bölgesel işbirliği arayışı dikkat çekiyor. Bu dönüşümün en net yansıması ise kuşkusuz Türkiye ile geliştirilen stratejik ilişkiler.
Güvenlikte Ortak Zemin, Ortak Tehdit
Geçmişte Irak yönetimlerinin PKK tehdidine karşı çekingen tavırları, bugün yerini daha kararlı bir pozisyona bırakıyor. PKK’nın Irak topraklarında etkinliğini artırması, yalnızca Türkiye için değil, Irak’ın egemenliği ve iç barışı açısından da doğrudan bir tehdit. Bu farkındalık, Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması ile artık kurumsal bir zemine kavuşmuş durumda.
İki ülke artık ortak operasyonlar, istihbarat paylaşımı ve sınır ötesi güvenlik koordinasyonuyla hareket ediyor. Bu yaklaşım, Irak’ı yalnızca güvenlik tüketen değil, güvenlik üreten bir ülke pozisyonuna taşıyor. Bölgeyi terörden arındıracak bu irade, aynı zamanda Irak’ın yeniden inşa sürecinde güvenliğin temel taşlardan biri olmasını sağlıyor.
Kalkınma Yolu: Stratejik Vizyonun Lokomotifi
Türkiye-Irak ilişkilerini sıradan ikili ilişkilerden ayıran en çarpıcı başlıklardan biri de Kalkınma Yolu Projesi. Basra Körfezi’nden Avrupa’ya uzanan bu lojistik hat sadece ticaret değil; ekonomik entegrasyonun, jeopolitik denge arayışının ve istikrarlı kalkınmanın sembolü.
Bu proje sayesinde Irak, enerji ve ulaştırma merkezine dönüşme şansı bulurken, Türkiye de güney koridorunda ekonomik nüfuzunu artırıyor. Üstelik bu hat yalnızca Ankara ile Bağdat arasında değil, Körfez ülkeleri, Çin, Avrupa Birliği ve Orta Asya’yı da kapsayan çok taraflı bir kalkınma laboratuvarına dönüşebilir.
Kurumsal Dayanıklılık: Krizlere Karşı En Güçlü Zırh
Geçmişte Türkiye-Irak ilişkileri liderler ya da dönemsel krizler üzerinden şekillendi. Bugün ise bu ilişkiler kurumsallaşma eksenine taşınıyor. Ortak komisyonlar, teknik heyetler, yatırım ajansları ve güvenlik mekanizmaları sayesinde, bu işbirliği artık siyasi değişimlerden etkilenmeyecek şekilde dayanıklı hale geliyor.
Böyle bir model, sadece iki ülkenin değil, tüm Orta Doğu’nun yeniden yapılanmasında örnek alınabilecek bir çerçeve sunuyor. Zira bölgede istikrar ancak karşılıklı bağımlılık, ekonomik ortaklık ve güvenlik işbirliği ile mümkün olabilir.
Sonuç: Yeni Bir Orta Doğu Mümkün
Bugün Suriye’den Gazze’ye, Yemen’den Lübnan’a kadar her alanda belirsizlikler hâkim. Ancak Türkiye ile Irak arasında yükselen bu stratejik ortaklık, krizlere karşı geliştirilen bir işbirliği değil; geleceğe dönük inşa edici bir vizyon.
Eğer bu yönelim sürdürülebilir kılınır, kişisel diplomasi yerine kurumsal zemin güçlendirilirse, Türkiye-Irak ilişkileri sadece bölgesel barışı güçlendirmekle kalmayacak, yeni bir Orta Doğu düzeninin taşıyıcı kolonu olacaktır.
Kısacası, Türkiye-Irak hattı artık sadece bir sınır değil; ortak geleceğin haritasıdır.
