Yazan: Hilal Çok Söyler
Hastalık mı? Ruhun Sinyali mi?
Uzun bir aradan sonra yeniden bir aradayız sevgili okurlarım.
Her geçen gün daha fazla insan, yalnızca bedensel değil, zihinsel ve ruhsal sağlığının da farkına varıyor. Sağlık deyince artık yalnızca laboratuvar sonuçlarına ya da reçetelere değil; duygularımıza, düşünce kalıplarımıza ve geçmiş yaşantılarımıza da bakıyoruz. Çünkü günümüzde sağlık bilinci, çok daha bütüncül bir anlayışla ele alınıyor. Tam da bu nedenle, bugün sizlerle “hastalık” kavramına farklı bir pencereden bakmak istiyorum.
Modern tıp, uzun yıllar boyunca bedenin mekanik işleyişine odaklandı. Bu anlayışta hastalık, genellikle dışsal faktörlere veya genetik yatkınlığa indirgenerek açıklanıyordu. Ancak son yarım yüzyılda hızla gelişen psikosomatik tıp, insan sağlığına dair çok daha derin bir gerçekliği ortaya koydu: Her bedensel belirti, aynı zamanda ruhun da bir ifadesidir.
Psikosomatik Yaklaşımın Temelleri
Psikosomatik (zihin-beden) tıp, hastalıkların yalnızca fiziksel değil, psikolojik nedenlerle de oluşabileceğini savunur. 1980’li yıllardan itibaren yapılan bilimsel araştırmalar; bastırılmış duyguların, çocuklukta yaşanan travmaların ve sürekli stres altında kalmanın, birçok fizyolojik rahatsızlığın tetikleyicisi olduğunu göstermiştir[^1]. Özellikle depresyon, anksiyete bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumlarda, bağışıklık sisteminin işleyişinde düzensizlikler gözlemlenmiştir[^2].
Dahası, hastalıkların sembolik anlamları olduğuna dair güçlü teoriler de bulunmaktadır. Örneğin sürekli tekrarlayan boğaz ağrıları, “söyleyemediklerimizi”; mide rahatsızlıkları ise “hazmedemediklerimizi” temsil edebilir. Elbette bu yorumlar bilimsel tedavilerin yerine geçmez, ancak hastalıkların kökenine dair farkındalığımızı artırabilir.
Bilinçaltı Travmalar ve Bedenin Tepkileri
İnsanın en derin kayıtlarını barındıran bilinçaltı, çocukluktan itibaren yaşanan olayları anlamlandırır ve depolar. Bu bilgiler zamanla otomatik düşünceler, inanç kalıpları ve davranış biçimleri olarak hayatımıza yansır. Örneğin, çocuklukta değersiz hissettirilen bir birey, yetişkinliğinde sürekli onay arayışı içinde olabilir. Bu duygusal yük ise zamanla kaygı bozukluklarına, uykusuzluğa ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir.
Yapılan araştırmalar, uzun süreli stresin ve travmaların vücutta kortizol gibi stres hormonlarının kronik olarak yüksek düzeyde salınmasına yol açtığını göstermektedir. Bu da kalp hastalıkları, diyabet, hipertansiyon gibi rahatsızlıkların oluşma riskini artırır.
Zihin-Beden İyileşmesi: Bilimsel Dayanaklı Yaklaşımlar
Son 20 yılda özellikle “psikoneuroimmünoloji” alanında yapılan çalışmalar, zihin ve bedenin birbirinden ayrı değil, sürekli etkileşim halinde olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Meditasyon, mindfulness (bilinçli farkındalık), nefes terapisi, EMDR ve regresyon terapisi gibi uygulamalar, stresin fizyolojik etkilerini azaltmakta, bağışıklık sistemini desteklemekte ve duygusal dengeyi yeniden kurmaktadır.
Özellikle mindfulness temelli stres azaltma (MBSR) programlarının, kan basıncı, kalp ritmi ve bağışıklık hücreleri üzerinde olumlu etkiler sağladığı bilimsel olarak ispatlanmıştır.
Hastalıklara Bütüncül Bakmak
Günümüzde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bile sağlığı “yalnızca hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir iyilik hâli” olarak tanımlamaktadır. Bu yaklaşım, insanın yalnızca ilaca, ameliyata veya teşhise değil; kendine, geçmişine ve duygusal yüklerine de bakması gerektiğini ifade eder.
Bu nedenle bir bireyin tamamen sağlıklı olması, yalnızca biyolojik değerlerinin norm aralığında olmasıyla açıklanamaz. Gerçek sağlık, hem hücre düzeyinde hem de bilinç düzeyinde dengeye ulaşmaktır.
Sonuç: Şifa, Farkındalıkla Başlar
Hastalık bir ceza değil, bir mesajdır. Bedenin bize “bir şeyler yolunda gitmiyor” deme biçimidir. Bu mesajı bastırmak yerine okumaya çalışmak, tıbbi tedavilerle birlikte içsel keşfe çıkmak, yalnızca rahatsızlığın değil, tüm yaşamın iyileşmesine katkı sağlar.
Şifa yalnızca ilaçlarda değil; kişinin kendini anlamasında, duygularını kabullenmesinde ve geçmişle yüzleşmesinde gizlidir.
Sağlıklı ve bilinçli günlerde yeniden buluşmak dileğiyle…
Yazan: Hilal Çok Söyler
